به گزارش پایگاه خبری نارین؛ ارتباط میان اخلاق، رسانه، نحوه تعامل آن‌ها و درنهایت تبیین اصطلاح «اخلاق رسانه» ازجمله موضوعاتی است که در چند دهه اخیر به ویژه در دوره‌ای که به آن عصر ارتباطات نیز گفته می‌شود، اذهان محققان و فعالان هر دو عرصه را به خود معطوف داشته است.
امروزه تعامل میان این دو عنصر فرهنگی و تکنولوژیکی؛ دست‌مایه بررسی‌های علمی و تأملات محققانه واقع‌شده و نقطه تلاقی این دو از منظرهای گوناگون علومی ازجمله جامعه‌شناسی، ارتباطات، مذهب، اخلاق و فرهنگ موردبحث قرارگرفته است.
در همین راستا به سراغ یکی از اساتید پژوهشگر و خوش آتیه حوزه علمیه که با وجود جوانی؛ سابقه فعالیتی پربار و برجسته در عرصه رسانه و خبر ازجمله مسئولیت‌هایی علمی در برخی از خبرگزاری‌ها نیز داشته است رفتیم تا با وی در مورد مبحث اخلاق رسانه گفت‌وگویی داشته باشیم.
«حجت‌الاسلام‌والمسلمین محسن مؤمنی» در گفت‌وگویی با خبرنگار نارین ضمن تسلیت فرارسیدن ایام سوگواری اهل‌بیت (علیهم السلام) و حضرت امام حسین (علیه‌السلام) در ماه‌های پرفیض محرم‌الحرام و صفر، لفظ اخلاق رسانه را اصطلاحی کاربردی و قابل تأمل خواند و بحث در این رابطه را نیازمند شناخت و تبیین دو گزاره اصلی آن یعنی علم اخلاق و علم فعالیت رسانه‌ای دانست.
وی در تشریح این مبحث به مفاهیم آیات شریفه ۳۹ از سوره مبارکه احزاب و ۶۰ از سوره مبارکه اعراف اشاره و تصریح کرد: دو مفهوم اخلاق و رسانه در دین مبین اسلام دارای نقطه تلاقی قابل‌توجهی هستند به‌گونه‌ای که طبق آیات نورانی قرآن کریم؛ خداوند تبارک و تعالی یکی از رسالت‌های مطرح انبیاء را رسانه بودن آن‌ها برای ابلاغ پیام الهی می‌داند.
محقق و استاد حوزه علمیه قم بابیان اینکه به تعبیر مولی متقیان، حضرت امام علی (علیه‌السلام) فرد مسلمان نباید موضوع و خبری که از صحت و سقم آن اطلاع کافی ندارد را منتشر و پخش کند، تأکید کرد: «اخلاق رسانه» نوعی اخلاق حرفه‌ای و خاص در رسانه‌ها و به صورت خاص فعالیت خبری محسوب می‌شود.
وی با اشاره به تغییرات و تحولات صورت گرفته در تعریف رسانه نسبت به دوران اخیر، اظهار داشت: رعایت خطوط قرمز با توجه به مقتضیات زمانه توسط معصومین و ائمه اطهار (علیهم السلام) در دوران صدر اسلام نمونه‌ای از اخلاق رسانه در عصر پیشوایان دین بود اما امروز این تعریف تغییر پیداکرده است و اخلاق رسانه‌ای از جایگاهی دیگر برخوردار است.
کارشناس رادیو معارف ضمن اشاره به اینکه برای فهم مبحث اخلاق رسانه باید به معارف ناب شریعت و مذهب مراجعه کنیم، بیان کرد: برای تبیین مفهوم اخلاق رسانه‌ای در دوران حاضر که شاهد مخابره گسترده وقایع و انتشار هزاران خبر گوناگون در مدتی بسیار کوتاه هستیم باید به کارکرد رسانه توجه کرده و به پاسخ این سؤال برسیم که امروز، رسانه‌ها ابزار چه کسانی اند.
وی بابیان اینکه در سراسر جهان و به‌تبع آن کشورمان بر لزوم استقلال و عدم وابستگی رسانه‌ها تأکید می‌شود ولی عملاً این مورد تحقق نمی‌یابد، گفت: امروز به تعبیر بسیاری از کارشناسان برجسته حوزه رسانه‌ای، اکثریت رسانه‌ها و پایگاه‌های خبری در سراسر جهان به‌نوعی ابزار جریان سرمایه‌داری هستند و همین موضوع موجب آن شده است که در عصر حاضر به معنای واقع کلمه بی‌طرفی در رسانه‌ها معنای خود را از دست بدهد.
کارشناس رسانه به گسترش رسانه‌های بر خط در عصر فعلی اشاره کرد و ضمن بیان اینکه باید حفظ و رعایت اخلاق رسانه‌ای در دستور کار متولیان رسانه‌های مختلف دیداری، شنیداری و مجازی قرار گیرد، یادآور شد: کار رسانه‌های معاند و مخالف جمهوری اسلامی؛ ایجاد بدبینی و عوض کردن ذائقه جامعه است و تلاش دارند تا انسان‌ها را از نظر فکری بیمار کنند بنابراین باید رسانه‌های کشورمان درزمینهٔ رفع شبهات نیز قدم بردارند که بخشی از رعایت اخلاق رسانه‌ای است.
وی با اشاره به اینکه رعایت انصاف در انتقاد و حتی تقدیر و تجلیل از برخی از موضوعات و مباحث اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و دینی جزئی از مقوله اخلاق رسانه‌ای محسوب می‌شود، اضافه کرد: عدم نشر مطالب دروغ و قطعیت ندادن به احتمالات و اخبار احتمالی از دیگر ویژگی‌ها و خصوصیاتی است که رسانه‌های حائز اخلاق رسانه‌ای آن‌ها را دارا هستند.
حجت‌الاسلام مؤمنی بابیان اینکه رسانه‌های آن‌طرف مرزها که اخبار صحیح و متقن را به‌گونه‌ای تنظیم و منتشر می‌کنند که مخاطب و جامعه هدف؛ برداشت خلاف واقع از اخبار داشته باشد فاقد اخلاق رسانه‌ای‌اند، خاطرنشان کرد: باید فرهنگ حاکم بر فضای رسانه‌ای در سطح کشور به سمت و سویی پیش رود که رعایت اخلاق رسانه‌ای، جزئی از حرفه رسانه شناخته و معرفی شود.
وی به ذکر دغدغه‌های آحاد و اقشار مختلف مردم فارغ از هرگونه نگرش و گرایش فکری در گزارش‌های خبری، عدم درگیری و پرداختن به بسیاری از حواشی بی‌ارتباط با اولویت‌های جامعه به عنوان یکی دیگر از معیارهای اخلاق رسانه‌ای اشاره و تصریح کرد: بخشی از اخلاق رسانه‌ای ناظر بر توجه به ناهنجاری‌های متعدد و مختلف در سطح یک جامعه است بنابراین می‌توان رسانه‌هایی را که در چارچوب قانونی، با حفظ شرایط و حرمت‌ها و در قالب یک کار هنرمندانه و عالِمانه؛ فساد و ناهنجاری‌ها را مطرح می‌کنند، حائز اخلاق رسانه‌ای دانست.
محقق و استاد حوزه علمیه قم در پایان بابیان اینکه حفظ اتحاد و انسجام جامعه و قاطبه ملت، تولید گزارش‌های بروز و گفتمان سازی ازجمله سایر شاخص‌های اخلاق رسانه‌ای است، اذعان کرد: البته اخلاق رسانه‌ای دارای مؤلفه‌ها و گزاره‌های گسترده‌ای است اما به‌کارگیری این مقوله مهم و ارزشمند در رسانه‌ها و کار تبلیغاتی و خبری می‌تواند استقبال چشم‌گیر و قابل‌توجه مردم و مخاطبان را نیز در پی داشته باشد.
Friday, 23 April , 2021